Zajmiemy się naukami przyrodniczymi, które stanowią najbardziej typowy przykład wiedzy naukowej. W języku angielskim wyraz „science" oznacza jedynie nauki przyrodnicze. Charakteryzować je można w różny sposób. Zwykle dokonuje się tego przez ukazanie przedmiotów, formy lub zdań. Te elementy są najbardziej diagnostycznymi aspektami nauki. Przedmiotem nauk przyrodniczych jest natura, czyli wszystko to co nie powstało w wyniku działalności człowieka .Gdy chodzi o formę nauk przyrodniczych, to najczęściej bierze się pod uwagę ich język i budowę. Ze względu na społeczny charakter nauki wyrażenia w niej występujące winny mieć sens intersubiektywny, czyli mają być jednakowo rozumiane przez wszystkich odpowiednio przygotowanych do uprawiania tej nauki.

Zadaniem nauk przyrodniczych jest opis, wyjaśnianie przyrodniczych prawidłowości zdarzeń i ich wzajemnych zależności oraz przewidywanie zdarzeń. Pośrednim zaś jest zaspokajanie ogólnoludzkich zainteresowań intelektualnych, potrzeb technologicznych, czyli praktyczne wykorzystanie rezultatów nauki w opanowaniu świata.

Dyscypliny przyrodnicze są różnorodne: metodologiczne, epistemologiczne, technologiczne. Współcześni fil. Dość zgodnie wyróżniają fizykę wśród nauk przyrodniczych dając jej miejsce centralne. Z nich osiągnęła poziom najwyższy. Jest nauką najlepiej opracowaną metodologicznie. Ograniczamy przedmiot naszych rozważań głównie do systemu fizyki . Co to jest struktura systemu? Chodzi tu obudowę systemu, o ogół stosunków zachodzących między jego elementami .Jaką funkcje pełnią elementy w systemie. Jeśli system fizyki określi się jako układ zdań, to analiza metodologicznej struktury systemu będzie polegać na zbadaniu relacji ,jakie zachodzą między poszczególnymi podzbiorami zdań w tym układzie z punktu widzenia metodologicznych funkcji tych zdań.

Nazwa „fizyka" obejmuje wiele odrębnych dyscyplin o materialnej i nieożywionej przyrodzie, dlatego wypadało by mówić raczej „nauki fizykalne". Istnieją trzy typy fizyki: teoretyczna, czyli matematyczna, doświadczalna (eksperymentalna) i techniczna. Choć wiążą się ze sobą, to jednak różnią się sposobem badania i systematyzowania. Charakteryzując strukturę teorii fizykalnej zajmiemy się przede wszystkim fizyką teoretyczną uwzględniając jej stosunek do fizyki doświadczalnej. W budowie systemu fizyki trzeba wziąć pod uwagę zarówno elementy teoretyczne jak i ściśle empiryczne.

Scharakteryzujmy od strony metodologicznej poszczególne elementy systemu fizyki, a potem ich wzajemne relacje. System nauki składa się z wyrażeń o budowie składniowej zdania. Należy rozróżnić tezy i reguły. Zdania systemu fizyki można podzielić na spostrzeżeniowe (obserwacyjne), ich uogólnienia i złożenia oraz zdania teoretyczne o charakterze mniej lub bardziej twórczym. Zdania metodologiczne służą w zasadzie jako przesłanki dla dedukcji wniosków doświadczalnie sprawdzalnych pośrednio bądź bezpośrednio. Jest kilka rodzajów zdań teoretycznych, należy wymienić przynajmniej niektóre: tautologie logiczne i ich konkretyzacje, postulaty specyficzne, definicje syntetyczne i ich konsekwencje. Kilka problemów związanych z charakterem zdania naukowego, jakie pojawiły się w historii epistemologii. Duże znaczenie miało rozstrzygnięcie tego, czy możliwe są w ogóle zdania konieczne-jak zdania analityczne-i rzeczowe, jak zdania empiryczne. Z tym jest związana sprawa pewników w fizyce oraz zdań zapożyczonych z matematyki. Sporną rzeczą w metodologii fizyki stało się określenie warunków, jakie mają spełniać zdania spostrzeżeniowe. Okazało się , iż istnieją w systemie fizyki zdania nieanalityczne i niesprawdzalne ani bezpośrednio, ani pośrednio. Zdania tego rodzaju są złożone i odgrywają istotną rolę w systemie fizyki.

Przed omówieniem współczesnego sytemu nakreślimy krótki rys historyczny.

Arystoteles opisał strukturę systemu nauki opierając się na systemie Matematyki. Postulaty i definicje miały charakter zdań oczywistych. System wiedzy miał więc strukturę jakby piramidalną. Związki logiczne między tezami są jednokierunkowe. Z założeń stopniowo wynikają dedukcyjne twierdzenia. Najogólniejsze zdania stanowiące założenia, są na szczycie tej piramidy. Struktura systemu naukowego powyższego typu ma charakter atomistyczny, czyli gwarantujący daleko idącą samodzielność poszczególnym zdaniom.

Faktycznie do XVIII w. Budowano systemy fizykalne mniej więcej według takiej formy. U progu czasów nowożytnych wniesiono dalsze poprawki. Bacon powiedział , że uogólniać należy stopniowo. Na podstawie danych zmysłowych otrzymuje się tylko tzw. axiomata media (oczywiście apodyktycznie), od tych dochodzi się do bardziej ogólnych zdań i w dół, dedukcyjnie, do mniej ogólnych.

Galileusz wprowadził poprawki w sposobie otrzymywania założeń naczelnych i determinowaniu ich charakteru. Dopuszczono w fizyce procesy nie tylko jednokierunkowe. Dedukcja i indukcja jakby się łączyły.

Newton-w naukach przyrodniczych wychodząc z danych doświadczenia, analizuje się je. W matematyce dedukuje się z oczywistych i apriorycznych zasad twierdzenia. Struktura fizyki miała jedną i drugą formę. Dopiero w XIX w. Hume-uogólnienia nie są niczym innym jak tylko sumą obserwacji. System fizyki według St. Milla i jego kontynuatorów-pozytywistów mniej lub więcej skondensowanym opisem zjawisk już zaobserwowanych oraz przewidywanych. Zbyt prosta struktura fizyki nie wytrzymała próby. Do końca XIX w. Nie zdołano stworzyć wszechstronnej teorii systemu nauk. Dopiero w XX w. Pojawiły się liczne próby metodologicznego i epistemologicznego scharakteryzowania i wyjaśnienia struktury systemu fizyki.

Najpierw Pincare i Duhem uzasadnili konwencjonalny charakter pewnych zasad, oraz względność pozycji poszczególnych tez w systemie. Największe zasługi na tym polu położyli neopozytywiści. Z jednej strony opierali się na skrajnie empirystycznej epistemologii, z drugiej na najnowszych odkryciach aprioryczno-formalistycznej metodologii nauk logiko-matematycznych. W teorii fizykalnej nie ma już absolutnych zdań metodologicznie najwcześniejszych, które pełniłyby rolę bezspornych założeń. Zdania bywają powiązane nie tylko wielostronnie, ale i wielorako. Związki metodologiczne bywają różne. Współczesny system fizyki ma przeto strukturę jakby nieregularnej, różnie zagęszczonej siatki. Konsekwencją omówionego stanu rzeczy jest to, iż w razie potrzeby modyfikacji choćby jednego zdania, a tym bardziej jego odrzucenia bądź przyjęcia, trzeba przebudować jednocześnie znaczne części systemu.

Pod wpływem Carnapa zaczęto wyróżniać 3 główne działy:1 system sformalizowany logiko-matematyczny, 2 zbiór zdań empirycznych, 3 układ określeń i reguł łączących i koordynujących rachunek z danymi obserwacji, tzw. interpretacja.

Na koniec pracy przytoczę wypowiedź Poppera: „Czynnikiem otwierającym drogi nowemu poznaniu okazała się myśl i teoria, nie zaś obserwacja, eksperyment i wynalazek. Jednakże eksperyment ochrania naukę przed błędem i zmusza do szukania nowych dróg".