Śledź nas na:



Kościół Prawosławny

Liturgia

Modlitwa liturgiczna Kościoła prawosławnego zawiera dwa rodzaje obrzędów: jedne wykonuje się przy pewnych okazjach, na życzenie wiernych, jak sakramenty(wyjąwszy Eucharystię), sakramentalia, błogosławieństwa i inne; drugie- powracają regularnie, w określonych dniach i godzinach: jest to Modlitwa Godzin i boska Liturgia Eucharystyczna. Obrzędy, które powracają regularnie i na ogół codziennie, składają się z dwóch części: jedną stanowi element stały, niezmienny, zwany „wspólnym"; drugą- element zw. „własnym", który zmienia się w zależności od następujących po sobie cykli roku liturgicznego.

W obrządku bizantyjskim rok liturgiczny zawiera cztery cykle, które się nawzajem przenikają i nakładają, nadając modlitwie liturgicznej niezwykle urozmaicony i daleki od monotonii charakter:

Cykl tygodniowy, wiążący ośmiu każdym dniem tygodnia wspomnienie jakiejś szczególnej tajemnicy, świętego lub grupy świętych. i tak; niedziela poświęcona jest pamiątce Zmartwychwstania Chrystusa; poniedziałek- aniołom; wtorek ośmiu środa przywołuje na pamięć tajemnicę Krzyża Świętego; ośmiu czwartek oddaje cześć Apostołom, Cudotwórcom

i Biskupom, szczególnie św. Mikołajowi; w sobotę wspomina się wszystkich świętych ośmiu zmarłych. O Matce Bożej nigdy się nie zapomina. Ona jest wspominana codziennie we wszystkich oficjach, a szczególnie ośmiu niedzielę, środę, piątek, ośmiu racji Jej udziału ośmiu tajemnicy Odkupienia.

Cykl ośmiu tygodni, zw. Cyklem oktoicha, stosownie do ośmiu tonów muzyki bizantyjskiej. Seria ośmiu tygodni lub ośmiu tonów zaczyna się niedzielą św. Tomasza, następującą po niedzieli wielkanocnej.

Cykl roczny świąt ruchomych zgrupowanych wokół Paschy. Obejmuje on 18 tygodni: 10 tygodni przygotowawczych przed Paschą, czyli okres Triodionu Postnego i 8 tygodni Triodionu Kwiecistego, czyli okresu od Paschy do niedzieli Wszystkich Świętych, która następuje zaraz po Zielonych Świątkach

Cykl roczny świąt stałych. W obrządku bizantyjskim rok liturgiczny zaczyna się 1 września i kończy 31 sierpnia.

Teksty nabożeństw, powstałe w oparciu o Pismo św., mają charakter ściśle teologiczny, tzn. są zasadniczym i istotnym źródłem wiary, a ta z kolei bezpośrednio oddziałuje na ostateczny kształt duchowości. Typowa dla chrześcijańskiego Wschodu struktura nabożeństw, w czasie których powtarzają się te same motywy w śpiewanych wielokrotnie troparionach, kondakionach, kanonach czy innych hymnach, sprawia że wierni ustawicznie słuchają i asymilują w umyśle i sercu konieczne do zbawienia, prawdy. W czasie długich, często kilkugodzinnych, nabożeństw wierni są karmieni żywą teologią, której celem jest wprowadzenie w doświadczenie Boga miłującego człowieka

Co łączy liturgię i teologię. prawosławiu. Na pierwszych stronach swego klasycznego dzieła „Teologia mistyczna Kościoła wschodniego"- Włodzimierz Łosski pisał:

(„Nie ma chrześcijańskiej mistyki bez teologii, zwłaszcza jednak nie ma teologii bez mistyki" Cyt. Wg: W. Łosski, Teologia mistyczna Kościoła wschodniego, tłum. M. Sczaniecka, Warszawa 1989, s.7). Termin liturgia znaczy dosłownie wspólne działanie.

 

Sakramenty

Chrzest . Podczas chrztu niewidzialnie zstępuje na ochrzczonego zstępuje Duch Święty, który oczyszcza go od grzechów i odradza do nowego życia. Ochrzczony otrzymuje krzyż, który zakłada na szyję. Od tego momentu jest chrześcijaninem. Prawosławni ciągle udzielają chrztu poprzez trzykrotne zanurzenie, tak jak odbywało się to w Kościele pierwszych wieków; ciągle do Komunii Świętej przynoszą niemowlęta i małe dzieci; podczas Liturgii ciągle powtarzane jest wezwanie diakona: „Drzwi! Drzwi!"- które przypomina o pierwszych wiekach Kościoła, kiedy to wejście do świątyni było pilnie strzeżone i nikt oprócz członków chrześcijańskiej rodziny nie mógł być obecny na modlitwie wspólnoty; Symbol Wiary ciągle głoszony jest bez żadnych dodatków.

Bierzmowanie udzielane jest po chrzcie, by w ten sposób nowoochrzczony otrzymał dary Ducha Świętego. Kapłan pędzelkiem zanurzonym w Krzyżmie(miro) namaszcza ochrzczonemu czoło, oczy, nozdrza, usta, uszy, piersi, ręce i nogi.

Eucharystia rozumiana w świetle tajemnicy Trójcy Świętej „stanowi kryterium dla funkcjonowania całego życia kościelnego". Wierni powinni przystępować do tego sakramentu cztery razy w roku, a przynajmniej raz w roku. Sakrament ten udzielany bywa również dzieciom.

Pokuta. Osoba przystępująca do spowiedzi przygotowuje się przez post i modlitwę. Następnie wyznaje swe grzechy kapłanowi i otrzymuje od niego odpuszczenie swych win.

Kapłaństwo. W tym sakramencie udzielane są dary Ducha Świętego, by pełniej służyć Kościołowi. Wyróżnić można trzy stopnie kapłaństwa: diakon, prezbiter, biskup.

Małżeństwo. Sakramentu tego udziela się w środkowej części kościoła, przed anałojem(pulpit z ikoną). Podczas udzielania sakramentu na głowy narzeczonych wkłada się korony, kapłan trzykrotnie błogosławi parę młodą i modli się o Boże błogosławieństwo dla nich. Kapłan oprowadza młodych trzy razy dookoła anałoju na znak duchowej radości i triumfu. W uzasadnionych przypadkach, Kościół prawosławny dopuszcza rozwody.

Namaszczenie chorych. Udzielane jest ono osobom poważnie chorym. Podczas tego sakramentu odczytywana jest Ewangelia, odmawiana jest modlitwa o uzdrowienie chorego oraz następuje namaszczenie siedmiokrotne olejem świętym.

Kult w prawosławiu jest niczym innym jak świadectwem o historii; przywołuje bowiem w całej swej bogatej różnorodności poszczególne wydarzenia historyczne nie tylko z ziemskiego życia naszego Pana, ale również z życia Kościoła, jego świętych, ascetów, męczenników oraz teologów.

Teksty liturgii, nasycone czytaniami z Biblii, jej obrazowością i ekspresją, przedstawiają w doksologicznej formie autentyczną i żywą Tradycje Kościoła. Kult staje się teologią żarliwej modlitwy, żywa ofiarą uwielbienia składana przez Lud biblijny, wizją świata duchowego, zaślubinami z Duchem Świętym oraz przedsmakiem tego, co ma nadejść. Paschalny w charakterze i zasadniczo eschatologiczny w duchu kult prawosławny, będąc ustawicznym opowiadaniem wielkich dzieł Bożych w historii, radośnie celebruje Królestwo Boże, które już przyszło i już zostało nam dane jako zapowiedź naszego zbawienia poprzez narodziny, śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa.

Można zapytać, jaki jest ostateczny cel liturgii? Tym celem jest niewątpliwie żywsze przeżycie Boga, powrót do obcowania z Nim tak bezpośredniego, jakie miało miejsce przed upadkiem pierwszych rodziców. Modlitwa liturgiczna nie jest prośbą, ani jedynie dziękczynieniem za ofiarowane dary, ale chwałą oddaną Bogu razem z Aniołami i całym kosmosem.

Boska Liturgia jest „bezkrwawą ofiarą" i prawosławna tradycja liturgiczna nie pozostawia co do tego wątpliwości. Początkowo ofiara nazywano jedynie modlitwę eucharystyczną. Dla teologów prawosławnych drogie jest pojęcie ofiary nie tylko dlatego, że należy ono do najstarszej warstwy Boskiej Liturgii, ale także z powodu wspomnienia zmarłych, które także związane jest z charakterem ofiarnym.

Prawosławie uważa Pismo Święte za werbalną ikonę Chrystusa, a VII Sobór Powszechny ustalił, że święte ikony i księga Ewangelii powinny być czczone w ten sam sposób. W każdej cerkwi Ewangeliarz spoczywa na zaszczytnym miejscu na ołtarzu- podczas Liturgii oraz niedzielnej i świątecznej Jutrzni, księga Ewangelii jest procesyjnie przenoszona, wierni całują ją i składają przed nią pokłony. W ten sposób w Kościele prawosławnym okazywany jest szacunek dla Sowa Bożego.

 



Zobacz także