Śledź nas na:



Pokutna praktyka Kościoła w czasach apostolskich

Obowiązki spowiednika w zakresie wysłuchania spowiedzi penitentów

1. Dysponowanie penitenta do rozgrzeszenia

2. Stwierdzenie właściwej dyspozycji - składa się na nią:

3. Nałożenie pokuty (zadośćuczynienie)

4. Udzielenie absolucji sakramentalnej

 

Zewnętrzny sposób słuchania spowiedzi

Wysłuchanie spowiedzi

Spowiednik powinien być zawsze gotowy do wysłuchania spowiedzi, o ile wierni rozumnie go oto poproszą. Obowiązek ten wynika ze święceń kapłańskich. Człowiek grzeszny, chcąc zbliżyć się do Boga, nie może pominąć posługi księdza. W tym względzie nie można zastąpić księdza osobą świecką.

Ze strony penitenta zachodzi zwykła potrzeba, albo wielka konieczność (śmierć, ślub itd.). Stopień potrzeby spowiedzi ma istotne nasilenie obowiązku kapłana. Niekiedy stopień ten może dotykać niebezpieczeństwa utraty swojego życia.

Poważne wykroczenie moralne popełnia kapłan wtedy, gdy uchyla się od spowiedzi. W niebezpieczeństwie śmierci każdy kapłan może udzielić rozgrzeszania, nawet bez ważnej jurysdykcji (władza do wykonywania święceń).

Dysponowanie penitenta do rozgrzeszenia (oznaki dobrej, wątpliwej i złej dyspozycji penitenta)

Dysponowanie penitenta do rozgrzeszenia

Na podstawie wyznania grzechów i zachowania się penitenta w czasie spowiedzi, spowiednik decyduje o postawie penitenta (dyspozycji) do otrzymania rozgrzeszenia.

Właściwa dyspozycja - składa się na nią:

  • Akt żalu;

  • Postanowienie poprawy - restytucja; wyrównanie krzywdy materialnej, lub osobowej;

  • Odniesienie się penitenta do kapłana, oraz do pouczenia i pokuty.

Obowiązkiem spowiednika jest urobienie sobie roztropnego sądu odnośnie do rozgrzeszenia, a w razie potrzeby należy pomóc penitentowi przyjąć odpowiednia postawę. Symptomem odpowiedniej dyspozycji jest względnie częsta spowiedź. Jeśli spowiednik ma wątpliwości, co do dyspozycji penitenta, może odłożyć rozgrzeszanie (jest to smutna konieczność, ale trzeba wyjaśnić, że otrzyma rozgrzeszenie po spełnieniu koniecznych warunków).

Jeśli spowiednik jest pewny moralnie, że penitent nie jest w odpowiedniej dyspozycji, nie może udzielić absolucji, w przeciwnym razie popełnia świętokradztwo.

Takt i życzliwość spowiednika wobec penitenta jest zawsze wymagane, szczególnie wtedy, gdy odmawia rozgrzeszenia.

Nałożenie pokuty sakramentalnej

Pokuta należy do integralności, a nie do ważności sakramentu. Nie należy jej lekceważyć, ale nie jest ona istotą spowiedzi. Pokuta jest zadośćuczynieniem za obrazę Boga, a także środkiem uzdrowienia ran duchowych zadanych przez grzech. Obowiązek nałożenia pokuty przez spowiednika jest wielki ze swej natury. Lekki obowiązek wtedy, gdy penitent spowiadał się z grzechów powszednich. Jeśli dopowiedział grzech śmiertelny, kapłan powinien zadać pokutę obowiązkową. Odpowiedzialność moralna kapłana jest proporcjonalna do nałożenia pokuty. Poważne wykroczenie istnieje wtedy, gdy nie nakłada się pokuty na grzechy śmiertelne.

Pokuta niekiedy może być dokuczliwa, zwłaszcza w przypadku grzechów ciężkich. Uciążliwość pokuty nie może kompromitować penitenta. Nie może to być pokuta publiczna (może być np. pielgrzymka, bądź wpłata kasy na cel charytatywny za grzech aborcji). W przypadku aborcji, pokuta jest podwójna: za grzech i za zdjęcie cenzury.

Pokuta nakładana przez spowiednika powinna być zbawienna, powinna pomóc w życiu duchowym, powinna być dostosowana do możliwości intelektualnych, fizycznych i duchowych penitenta (nie wolno osobom biednym nakładać pokuty jałmużny, chorym nie nadaje się umartwień) Za ciężkie grzechy powinna być ciężka pokuta (np. przez miesiąc codziennie cząstka różańca itp.). Za lekkie grzechy lekka pokuta (jakieś modlitwy). Pokuta może być rozłożona w czasie, jednak nie wolno nakładać pokuty dożywotniej. W przypadku ciężkiej pokuty należy zapytać czy możliwe jest jej wypełnienie.

Znaczenie absolucji sakramentalnej

Absolucja - orzekana na mocy władzy kluczy (bp. kapłani; władza otrzymana od Chrystusa w sukcesji apostolskiej) jest rzeczywistym odpuszczeniem grzechu. Absolucja jest skutecznym znakiem darowania winy i odpuszczenia grzechów w kościele.

Rozgrzeszenie może być:

- directe - wprost (w spowiedzi)

- in directe - grzech śmiertelny nie został wyznany na spowiedzi, bo był zapomniany, ale myślą został objęty jako taki.

Żeby rozgrzeszenie było ważne należy je udzielić:

- człowiekowi obecnemu

- ustnie - w wypadku głuchych dodatkowe gesty

- formułą liturgiczną.

Nieważne i niedozwolone jest rozgrzeszanie człowieka nieobecnego, nie można się spowiadać listownie i przez smsy. Czasem trzeba ukryć fakt spowiedzi (terror), wtedy kapłan udziela absolucji bez gestów. Naruszenie formuły sakramentalnej prawdopodobnie unieważnia sakrament. W przypadku niebezpieczeństwa śmierci używa się formuły skróconej.

Sposób szafowania rozgrzeszenia

  • Szafarz swoją służbę winien pełnić odpowiedzialnie, pamiętając, że pełni ją w zastępstwie i imieniu Chrystusa;

  • Jeśli penitent jest dysponowany, to absolucja jest obowiązkiem kapłana;

  • Wszelkie zakazy ustają w niebezpieczeństwie śmierci;

Obowiązek zachowania tajemnicy spowiedzi

Pod sankcją wielkiego nadużycia jest nakaz zamilczenia wszystkiego co kapłan poznał w czasie spowiedzi. Jest to tajemnica absolutna - należy ją zachować nawet wobec penitenta. Trwa też po śmierci penitenta. Nic nie dopuszcza żadnych wyjątków, nawet niebezpieczeństwo utraty życia. Żadne prawo nie może zwolnić z tej tajemnicy. W zakresie tajemnicy spowiedzi nie przyjmuje się małości materii. Obowiązek tej tajemnicy spoczywa na spowiedniku, a nie na penitencie, ale należy wychowywać do tego, aby ją zachowywać. Pod tajemnicę podpada odmówienie komuś rozgrzeszenia. Nie można mówić również jaką pokutę się zadało. Naruszenie tajemnicy spowiedzi jest grzechem śmiertelnym i nie dopuszcza zmniejszenia materii. Jest świętokradzkim nadużyciem. Za to wykroczenie grozi kara ekskomuniki zarezerwowana Stolicy Ap.

Solicytacja - świętokradzkie nadużycie funkcji spowiednika

Solicitatio ad urpia - nakłanianie penitenta do grzechu. Polega na prowokacji do ciężkiego grzechu nieczystości przez kapłana w czasie symulowanej lub rzeczywistej spowiedzi. Żeby zaistniała taka sytuacja wystarczy celowe działanie, by grzech był skuteczny. Bez znaczenia kim jest osoba nakłaniana. Nie jest ważne czy osoba się zgodzi czy odmówi. Na kapłana spadają kary ferende sententiae. Wierny ma obowiązek powiadomić władze kościelne o takim fakcie. Biskup powinien takiego kapłana przenieść do stanu świeckiego. Jeśli nie ma wątpliwości inny spowiednik musi uświadomić ten obowiązek osobie świeckiej. Jeśli spowiednik nie uświadomi, to dopuszcza się poważnego wykroczenia moralnego. Fałszywe doniesienie o solicytacji wymaga naprawienia. Nie może otrzymać rozgrzeszenia dopuki w tym samym trybie nie odwoła doniesienia.

Rozgrzeszenie wspólnika w grzechu seksualnym

Absolutio complicis - rozgrzeszenie wspólnika w grzechu seksualnym. Jeśli kapłan rozgrzesza osobę, z którą dopuścił się grzechu seksualnego. Współdziałanie musi być pewne - świadome. Zakaz dotyczy pierwszej spowiedzi po upadku. Na kapłana który dopuści się takiej spowiedzi, pada kara ekskomuniki latae sententiae. Wyjątki od tej cenzury: niebezpieczeństwo śmierci - jeśli nie ma innego kapłana. Na penitencie istnieje w takim wypadku obowiązek wyznania tego grzechu na najbliżej spowiedzi.

 



Zobacz także