Homiletyka
Główne kierunki odnowy kaznodziejstwa w XX w.
W okresie neoscholastyki przepowiadanie tematyczne. Objawienie i teologia są tożsame, Objawienie zawarte w tezach teologicznych. Wykład Teologii Dogmatycznej - prawdy wiary, Teologia Moralna - życie chrześcijańskie; dominowało kazanie katechizmowe. To wszystko przyczyniło się do kryzysu wiary, zaczęto poszukiwać sposobów odnowy kaznodziejstwa (szkoła Tybingeńska) - koniec XIX wieku. Na początku XX wieku - Nowy KPK, który kaznodziejstwo określił jako najpoważniejszy obowiązek - gravissimum oficjum oraz encyklika Benedykta XV Humani generis redemptionem;
Przyczyny odnowy kerygmatycznej.
-
Nowy Kodeks Prawa Kanonicznego w 1917
-
Encyklika Humani generis redemptionem Benedykta XV
Kierunki odnowy kaznodziejstwa w XX w.
-
Nowa forma (styl to człowiek)- Kepler, Linhard, Prohaska - początek XX wieku
-
Odnowa kerygmatyczna- odnowa treści kaznodziejstwa - Jungmann: „Radosna Nowina i nasze głoszenie wiary.
-
Teologiczna refleksja nad tym, czym jest samo przepowiadanie - teologia homiletyczna - „Theologishe Homiletik" . Tadeusz Suarouz
Teologia Słowa Bożego geneza, przedmiot formalny i materialny:
Problem teologii Słowa Bożego pojawił się w kontekście pytań: co należy głosić? Zwrócenie się ku Słowu. Geneza. 1)Dialog katolicko - protestancki. W KK zwrócono się ku Słowu Bożemu, natomiast Kościół protestancki odkrywa rzeczywistość sakramentów jako źródło świętości i życia.
-
Dialog katolicko- protestancki (sola scriptura); ekumenizm, dysputy, teologiczne.
-
Rozwój teologii Biblijnej. Dzięki rozwojowi (pierwsze impulsy dał Von Drey) odkryto dynamiczną rzeczywistość Słowa Bożego. Słowo Boże jest działaniem a nie tylko pouczeniem. Dynamizm Słowa Bożego. Celem przepowiadania jest nawrócenie i wiara.
-
Kryzys zaznaczający się w obrębie kaznodziejstwa zmusza do refleksji nad Teologią Słowa Bożego.
Przedmiot materialny
-
Wewnętrzne Słowo Boże - II osoba Trójcy
-
Dzieło stworzenia (zewnętrzne Słowo Boże)
-
Objawienie Boże.( Hbr. 1,1)
Przedmiot formalny- aspekt historyczno - zbawczy. Oznacza to, że Słowo Boże w teologii Słowa jest traktowane jako podstawowy element samoudzielania się Boga człowiekowi. Jezus jest pełnią - Słowem Wcielonym.
Wewnętrzne Słowo Boże:
Punkt wyjścia to teksty z J, 1 J (Na początku było Słowo...). Jan nazwał drugą Osobę Trójcy Logosem, ponieważ chciał ukazać funkcję Słowa a nie jego istotę. Chodzi tu o funkcję, wyrażającą się w objawieniu tajemnicy Ojca. (Słowo Wcielone) Na różne sposoby przemawiał Bóg (Słowo Objawione ) do ojców naszych. II Osoba może objawić tajemnicę Ojca, bo preegzystowała jako Słowo.
Zewnętrzne Słowo Boże:
Słowo ma moc stwórczą. Dzieło stworzenia. Słowo Boże (dabar Jahwe) to nie tylko słowo, przez które Bóg poucza, ale także przez to Słowo działa. Słowo ma charakter dynamiczny. Pierwszym skutkiem Słowa - stworzenie. Słowo nie tylko powołało do istnienia ale także to istnienie podtrzymuje.
Stworzenie ST - ukazanie jako dzieło Słowa. Bez Słowa nie rozumielibyśmy się. Przekazywanie wiedzy. Biblia ukazuje Słowo jako rzeczywistość. Semicka wizja Słowa to pojęcie statyczne - przekaz, nośnik. Przeczuwano jednak że ten, który mówi też działa, stąd wiara w moc przekleństw. Słowo jako synonim działanie wg. Biblii. Porównywane jest do młota kruszącego skałę, ognia palącego wszystko, miecza, który wszystko rozłącza. Kiedy Bóg mówi to równocześnie działa. To zrewolucjonizowało całą homiletykę. Skutkiem przepowiadania ma być przemiana ( metanoja). Biblia mówi, że Słowo to wyraz mocy Bożej. Bóg stworzył rzeczywistość i podtrzymuje ją dzięki Słowu. ST to rzeczywistość kształtująca dzieje Izraela.
Słowo Boże w ST, sposoby proklamacji.
Dzięki Słowu Bóg mógł nawiązać kontakt z człowiekiem np. Eden. Ten związek człowieka z Bogiem miał nadprzyrodzony charakter. Poprzez Słowo Bóg dawał siebie. Słowo Boże jest formą udzielania się Boga człowiekowi. Słowo to zwraca się nie tylko do rozumu człowieka, ale przede wszystkim do jego serca i woli. Bóg oczekuje, że człowiek ukierunkuje swoje życie ze Słowem Bożym. Dialog ten zakłócił grzech. Całe to wydarzenie rozgrywa się na płaszczyźnie Słowa (kuszenie Adama i Ewy). Na skutek tego uwiedzenia człowiek staje się nieufny w stosunku do tego Słowa. Odpowiada czynem nieposłuszeństwa. Grzech zakłócił dialog ale go nie zerwał. Są poważne konsekwencje ze strony Boga, pojawia się Słowo sądu. Bóg osądza „ponieważ to uczyniłeś", ale w tym wszystkim jest już obietnica ocalenia „ Ona zmiażdży ci głowę". Wtórnym skutkiem grzechu jest zerwanie charakteru Słowa kierowanego przez człowieka do Boga. To już nie jest Słowo oddania. Człowiek zaczyna kłamać. Swój charakter zmienia również słowo w stosunkach między ludzkich np. opowiadanie o wierzy Babel, Kain i Abel. To już nie jest Słowo porozumienia, ponieważ kończy się na zabójstwie. Dawanie Bogu kłamliwych odpowiedzi, oskarżanie człowieka spowoduje, że czasem Słowo staje się bluźnierstwem.
Są trzy sposoby proklamacji:
-
Objawienie: kierowane przez Boga do proroków. Oni mówią w imieniu samego Boga, np. Izajasz, Jeremiasz, Mojżesz.
-
Zapisane: przez proroka na wyraźne polecenie Boga. To Słowo zapisane przez Mejżesza, znajduje się w Arce Przymierza i jest dowodem Przymierza.
-
Przepowiadane: głoszenie w sposób ustny; rodzaj kerygmy w ST.
Podstawowe treści Słowa Bożego w Starym Testamencie
Słowo Objawione objawia się jako Słowo - czyn. Przede wszystkim chodzi o moment gdy do głosu dochodzi fakt, że Bóg przez to Słowo kształtuje dzieje Izraela. Słowo ST ukazuje się jako słowo nakazu. Skuteczność tego słowa uzależniona jest od woli człowieka. Przymierze na Górze Synaj (Wj 34) i ofiarowanie przez Boga dekalogu to fundament tego Przymierza. Autorem Dekalogu jest Bóg. Słowo ST ujawnia się też jako Słowo pouczenia. Bóg poucza swój lud przez proroków. ST poucza ukazując działanie Boże w historii narodu wybranego. To ma obudzić ufność w człowieku i skłonić go do zachowywania przykazań.
Głosić Magnalia Dei - wielkie dzieła Boże. Brak Słowa pouczenia Biblia ukazuje jako największą karę.
Zobacz także
- Problematyka II rozdziału Encykliki Veritatis splendor
- Teologia - problemy metodologiczne
- Kapłan w przemówieniach Benedykta XVI wygłoszonych z okazji wizyty AD LIMINA APOSTOLORUM w roku 2005
- „Chrześcijańskie misterium kultu" - recenzja książki Odo Casla
- Adaptacja wnętrza kościoła do odnowionej liturgii posoborowej na podstawie kościoła parafialnego w Gruszowie Wielkim