Mimo zerwania jedności eklezjalnej pomiędzy sobą w sposób nieprzerwany nazywają chrzest, bierzmowanie i Eucharystię sakramentami inicjacji chrześcijańskiej.

W ruchu ekumenicznym świadomość prawosławna najbardziej ceni samo dążenie do jedności, które nie może być niczym innym, jak głosem Ducha Świętego, epiklezą jedności empirycznie rozdzielonego Kościoła. Ale ta jedność nie może być dziełem przetargów, dyskusji, wzajemnych ustępstw. Kościół prawosławny nosi w sobie przeżycie jedności i tym przeżyciem chciałby się dzielić. Ale musi być to przeżycie w głąb, a nie tylko wszerz, nowe odkrycie Kościoła, który niegdy nie utracił jedności i nigdy jej utracić nie może. Dobra teologia usuwa przeszkody na drodze wzajemnego rozumienia się, na drodze rozumienia także historycznych przemian Kościoła. Ale teologia nie może zastąpić samego aktu wiary, która musi się stać żywym przeżyciem. Takim przeżyciem musi się stać jedność Kościoła. Teologowie prawosławni podkreślają, że Kościół nie jest faktem natury empirycznej, ponieważ w Kościół się wierzy. Jeżeli taka wiara była niezbędna, by przeżyć kościół od wewnątrz, nawet w stanie jego pozornego, bo empirycznego rozbicia, to jeszcze bardziej intensywny wysiłek wiary jedynie może utorować drogę ekumenicznemu scaleniu.

Przecież powinno się liczyć nie mechanicznie liczbę członków pojedynczych Kościołów, ale ilość nagromadzonego w nich duchowego doświadczenia wypróbowanego przez wieki, czyli to, co o. Florowski proponował nazywać ekumenizmem w czasie, obok ekumenizmu w przestrzeni. Ale z tym właśnie nikt się we współczesnym ruchu ekumenicznym nie liczy, tak że głos delegatów prawosławnych coraz bardziej roztapia się w głosach coraz większej liczby delegatów, z Kościołów protestanckich.

III). Dialog katolicko-prawosławny

W dniach 18-25 września 2006 roku, w Belgradzie obradowała Międzynarodowa Komisja Mieszana ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickiem a Prawosławnym. Było to już dziewiąte posiedzenie tej komisji, która istnieje od 25 lat. Oczywiście, droga do wspólnoty między obydwoma Kościołami jest jeszcze bardzo daleka. Jednak polski członek Komisji, abp Alfons Nossol powiedział, że aby dialog ekumeniczny był skuteczny musi być prowadzony w modlitwie i na klęcząco, a nie tylko przy stole rokowań. Kwestie podejmowane podczas tego spotkania można ująć w paru puntach:

a. PRYMAT PAPIESKI

Należy szukać analogii w świecie prawosławnym dla takiego sposobu jego sprawowania, jaki występuje w Kościele katolickim z władzą biskupa Rzymu.

Prawosławni takiej władzy centralnej nie mają, dlatego jest to dla nich najtrudniejszy do przyjęcia szczebel władzy.

b. ZAGADNIENIE SOBOROWOŚCI

Chodzi o kolegialność władzy w Kościele na szczeblach lokalnym, regionalnym ipowszechnym.

c. WSPÓLNOTA KOŚCIELNA

Konieczne jest zespolenie Kościołów uważających siebie za Kościoły Tradycji, tj. katolicy, prawosławni, Kościoły przedchalcedońskie.

d. KODEKS PRAWA KANONICZNEGO

W prawosławiu nie ma kodeksu prawa kanonicznego w naszym rozumieniu, tymczasem element prawny jest bardzo istotny w dialogu teologicznym.

e. DIALOG TO...

W dialogu powinno wydobywać się to, co łączy, a dopiero potem mówić o tym, co dzieli. W dialogu przecież chodzi o szukanie największego, a nie najmniejszego wspólnego mianownika. A jest nim sam Jezus Chrystus.

Prawosławny biskup Hilarion zaproponował zawarcie przez katolików i prawosławnych sojuszu w celu obrony tradycyjnego chrześcijaństwa. Linia podziału przebiega:

- nie między katolikami a prawosławnymi

- nie między katolikami a protestantami

- między tradycjonalistami a liberałami

Największe przeszkody w dialogu katolicko-prawosławnym, dziś...:

• ponad tysiąc lat Kościół wschodni i zachodni żyły obok siebie, oddzielnie

• każdy z tych Kościołów ma tysiąc lat tradycji

• trzeba pokonać barierę tysiąca lat pomiędzy tymi Kościołami

• niełatwą jest sprawa terminologii, kwestia praktyki kościelnej, kwestia zamiarów i celów ukrytych w sformułowaniach dogmatycznych

Nadzieje...

Następne spotkanie Międzynarodowej Komisji Mieszanej ds. Dialogu Teologicznego między Kościołem Rzymskokatolickiem a Prawosławnym odbędzie się w Mediolanie w 2007 roku. Temat tego spotkania to: Eklezjologiczne i kanoniczne skutki sakramentalnej istoty Kościoła.

Zakres działalności (ilość parafii w Polsce)

Zwierzchnikiem Kościoła prawosławnego w Polsce jest Jego Eminencja, Wielce Błogosławiony Sawa, Metropolita Warszawski i całej Polski. Kościół podzielony jest na terenie kraju na sześć diecezji, posiada również jedna diecezję wojskową, jego episkopat liczy ośmiu hierarchów. Kościół prawosławny w Polsce ma dwadzieścia pięć dekanatów, 247 parafii i filii, sześć monasterów(trzy męskie i trzy żeńskie), osiada ponad czterysta świątyń i ponad dwustu pięćdziesięciu duchownych.

Nowym prawosławnym ordynariuszem Wojska Polskiego został w październiku 1998r. biskup hajnowski Miron, który otrzymał również stopień generała brygady. Natomiast nowym biskupem białostockim i gdańskim został dotychczasowy biskup supraski Jakub, którego uroczysty ingres do białostockiej katedry św. Mikołaja odbył się 22 maja 1999r. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny jest jednym z piętnastu autokefalicznych Kościół prawosławnych, zajmuje trzynaste miejsce w dystychu(wykazie) Kościołów autokefalicznych.

Liczba prawosławnych w Polsce określana jest na 400-500 tysięcy osób. Jako Kościół wielonarodowościowy w kraju dość jednorodnym narodowościowo staje również wobec konieczności poszukiwania dróg zachowania tożsamości kulturowej.

Według danych z końca 1995 r. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny liczy: 544460 wiernych, 319 kościołów i kaplic, 248 parafii i filii parafialnych, nad którymi opiekę duszpasterską sprawowało 257 duchownych, 21 mnichów. Na terenie naszego kraju Kościół ten posiada 6 diecezji. Są to: archidiecezja warszawsko-bielska, diecezja łódzko-poznańska, białostocko-gdańska, wrocławsko-szczecińska, przemysko-nowosądecka, lubelsko-chełmska. W 1988 r. została przyjęta w jurysdykcję prawosławna włoska diecezja Aquilei, lecz obecnie nie ma już miejsca. Z kolei w 1991 r. w jurysdykcję polskiego prawosławia przyjęto metropolie Lizbony, której podlegają również dwa biskupstwa w Brazylii- diecezja Recife oraz Rio de Janeiro o Olinda-Recife. Kościół ten posiada na terenie Polski 6 klasztorów. Trzy z nich są klasztorami żeńskimi i znajdują się w Grabarce, Wojowie i Białymstoku-Dojlidach, natomiast trzy męskie rozmieszczone są w Jabłecznej, Supraślu i Ujkowicach koło Przemyśla. Kościół posiada także wyższe seminarium w Warszawie, przytułek dla kobiet w Warszawie, dom opieki w Stanisławowie koło Warszawy i w Cieplicach koło Jeleniej Góry. Organem urzędowym Kościoła jest kwartalnik „Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego". Siedziba władz Kościoła jest Warszawa.

BIBLIOGRAFIA

1. Blaza M., Jak wierzysz?, Kraków 2005.

2. Bobrinskoy B., Życie liturgiczne, Warszawa 2004.

3. Duchowość chrześcijańska na progu trzeciego tysiąclecia, redaktorzy J. Machniak, J. Gogola, Kraków1999.

4. Duchowość chrześcijańska, redaktor naczelny Gordon Mursell, Edycja Świętego Pawła, 2004.

5. Felmy K. Ch., Współczesna teologia prawosławna, Białystok 2005.

6. Kijas Z. J., Odpowiedzi na 101 pytań o ekumenizm, Kraków 2004.

7. Klinger J., O istocie prawosławia, Instytut Wydawniczy PAX 1983.

8. Leksykon duchowości katolickiej, praca zbiorowa pod redakcją ks. Marka Chmielewskiego, Lublin-Kraków 2002.

9. Meyendorf J., Teologia bizantyjska, Warszawa 1984.

10. Nowak Wł. (red.), Ekumeniczny leksykon Kościołów i wspólnot religijnych województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.

11. Paprocki H. Teksty o Matce Bożej. Prawosławie, Niepokalanów 1991.

12. Paprocki H., Prawosławie: zarys nauki Kościoła Prawosławnego, Białystok- Warszawa 1992.

13. Prawosławie, redakcja K. Leśniewski, J. Leśniewska, Lublin1999.

14. Ware K., Kościół Prawosławny, Białystok 2002.